Jakie są rodzaje parentyfikacji? Jakie role pełni parentyfikowane dziecko? W jaki sposób chronić dziecko przed parentyfikacją? Odpowiedź na te pytania w dzisiejszym, drugim już tekście o parentyfikacji.
Wyróżniamy parentyfikację instrumentalną i emocjonalną.
W przypadku parentyfikacji instrumentalnej dziecko może pełnić rolę: opiekuna rodzeństwa, opiekuna rodzica, pomocy domowej i sekretarki.
Opiekun rodzeństwa to starsze dziecko, które zajmuje się młodszym rodzeństwem. W tym celu: odbiera je ze szkoły, odrabia z nim lekcje, oddaje swoje zabawki, zabiera na spotkania z rówieśnikami. Opiekun rodzica jest pielęgniarzem. Dbając o jego zdrowie: chodzi do apteki, wykonuje zastrzyki i zabiegi pielęgnacyjne a nawet parzy herbatę i podaje leki w przypadku przeziębienia. Pomoc domowa usługuje rodzinie. Wyręcza rodziców: robiąc zakupy, sprzątając, gotując i piorąc. Sekretarka to dziecko zajmujące się sprawami administracyjnymi w rodzinie. Po to: płaci rachunki, robi przelewy, chodzi na pocztę czy pisze dokumenty.
W parentyfikacji emocjonalnej dziecko może pełnić rolę: bufora, mediatora, terapeuty, partnera, bohatera lub kozła ofiarnego.
Bufor to dziecko, które rozładowuje napięcie w konflikcie małżeńskim. Już kilkumiesięczne dziecko wyczuwa wybuchy emocjonalne rodzica i stara się im przeciwdziałać, chociażby przewracając się. Mediator to sędzia w sporach rodzinnych. Godzi, uspokaja i doradza. Terapeuta jest emocjonalnym opiekunem rodzica. Stąd to: pociesza smutnego lub napiętego rodzica, koi emocje, przejmując gniew i złość, wysłuchuje jego trosk. Zachowuje się jak powiernik i przyjaciel. Partner zastępuje jednego z rodziców po rozwodzie. Ofiarowuje fizyczną bliskość: wspólne spanie, przytulanie i dotyk. Bohater to ‘dzielne’ dziecko. W razie wypadku wzywa karetkę a matkę chroni przed agresją pijanego ojca. Bohater często bywa kozłem ofiarnym. Kozioł ofiarny odbiera trudne emocje jednego z rodziców, aby chronić drugiego z nich. Wówczas przyjmuje ciosy i wyzwiska.
Aby uchronić dziecko przed parentyfikacją należy zachować świadomość i czujność.
Nie należy obciążać dziecka dorosłymi kłopotami. Dziecko nie potrafi ich rozwiązać. Wsparcia trzeba szukać u terapeuty pomocy emocjonalnej, doradcy finansowego, członka rodziny lub przyjaciela.
Należy wspierać dziecko. Rodzic powinien kontrolować życiowe zmiany. W tym czasie warto zachęcić dziecko do skupienia się na dziecięcych sprawach, rówieśnikach i przyjemnościach.
Nie należy popędzać dziecka w dorastaniu i wymagać od niego nagłej dzielności. Kryzys życiowy rodzica w czasie kryzysu rozwojowego dziecka wymaga podwójnej uwagi i wsparcia dla dziecka.
Należy pozwolić dziecku być dzieckiem. Jeśli dziecko staje się samodzielne, aby je nagradzać, rodzic nie może przytłaczać go dodatkowymi zadaniami.
Należy zachować życiową świadomość. Dbałość o siebie pozwala troszczyć się o dziecko.
Czy Twoje dziecko odgrywa jedną z parentyfikowanych ról? Jeśli tak, koniecznie zastanów się w jaki sposób możesz mu pomóc.